Ove godine, ljeta Gospodnjeg 2015.-og, 9. avgusta, osveštaće se hram posvećen Svetom Georgiju na lokalitetu Vjenčaca – srednjovjekovnog grada, iznad Nevesinja.

Kada pišemo o istoriji Nevesinja, uglavnom se počinje sa prvim pouzdanim podatkom iz ljetopisa Pećke patrijaršije, u kome je navedeno da je Sava Nemanjić u Nevesinju 1219. godine postavio prvog humskog episkopa. U dubrovačkim izvorima Nevesinje se prvi put pominje 1281. godine. Župsko sjedište nevesinjske župe i glavni grad bio je Vjenčac – Vinčac; kasnije i kneževsko sjedište. Grad se nalazio iznad sadašnjeg gradskog naselja, lokalni naziv Knežača, Knežak ili Grad.
Za sam pomen Vjenčaca veže se i ime Stefana (Šćepana) Vukčića Kosače (oko 1404 — 22. maj 1466) koji je bio najistaknutiji među Kosačama i osnivač vojvodstva Svetog Save. U manastiru Mileševa proglašen je „Hercegom od Svetog Save”. Teritorija kojom je herceg vladao predstavljala je do pred kraj 14-og vijeka integralni dio države Nemanjića, gdje su većina stanovništva bila pravoslavni hrišćani. Po hercegu Stefanu zemlja se nazvala Hercegovinom. Zauzimala je prostor od Cetine do Lima i Morače na jugoistoku, od Neretve do ušća Lima na sjeveru, kao i Duvno i dio Livanjskog polja.
Da su Kosače često boravile i stolovale u Nevesinju, govori i podatak da je 10. oktobra 1435. godine herceg Stefan izdao povelju „Pod gradom Vjenčacem na Nevesinju“.
Prema dostupnim pisanim dokumentima, tvrđava na uzvišenju iznad sadašnjeg gradskog naselja sagrađena je u 15-om vijeku. U vremenima osvajačkih pohoda, tokom srednjeg vijeka, tvrđava je služila za prihvatanje stanovništva iz okolnih naselja. Kroz cijelu istoriju postojanja, do Prvog svjetskog rata, funkcionisala je kao osmatračnica i vojno utvrđenje.

Danas, vidljivi su ostaci vojničkog utvrđenja i gradskih zidina, koje su zbog svoje debljine i masivnosti odoljele nedaćama i vremenu.

Na tom istorijskom mjestu, na dominantnoj poziciji iznad Nevesinja, savremenici smo početka obnove Grada. Projekat je oličen u ponovnoj izgradnji Vjenčac grada – tvrđave na istoimenom brdu, sa sadržajima prilagođenim aktuelnim potrebama i strategiji daljeg razvoja Nevesinja. Ideja je jedinstvena, originalna i ona u osnovi ima iskorištenje visinskog reljefa iznad grada, koji ga natkriljuje sa zapadne i sjeverne strane, te na taj način pravi idealne posmatračke tačke za jedan panoramski lift-žičaru. Prema idejnom projektu kompleks bi sadržavao: tvrđavu kao grad hotel (sa manjim smještajnim kapacitetom); crkvu brvnaru posvećenu Svetom Georgiju, sličnu orginalnoj kakva je vjerovatno postojala u vrijeme srednjeg vijeka, a dimenzija prilagođenih kompleksu; drvenu platformu za žičaru, sa spratnom panoramom, u formi zvonika sa velikim časnim krstom; univerzalne dvorane za sastanke, savjetovanja, predavanja i sl. sa terasom za ljetnu scenu, otvoreni bioskop; panoramska šetališta unutar obodnih zidova tvrđave na nivoima krovova, sa pratećim sadržajima.

Buduće vrijeme, nadamo se ne tako daleko, donijeće otkopavanje starih temelja tvrđave. Isto tako, nadamo se da će se pojaviti pojedinci, poslovni subjekti i institucije da, prema svojim mogućnostima, organizovano se uključe u investiranje i daju svoj doprinos ovom velikom projektu. Na taj način bi se značajno doprinijelo kulturnom razvoju i afirmaciji opštine Nevesinje.

Bratstvo Šipovac, koje djeluje i kroz registrovano Udruženje „Šipovci“, dobilo je saglasnost i blagoslov Episkopa zahumsko-hercegovačkog i primorskog G. Grigorija da budu zadužbinari crkve posvećene Svetom Georgiju, u okviru obnove srednjovjekovnog Vjenčac grada u Nevesinju. Inače, Šipovci potiču iz Nevesinja, pa su zadužbinarsko zdanje posvetili Nevesinju i nevesinjskom narodu, gdje mnoge porodice, kao i oni, proslavljaju krsnu slavu – svetog Georgija.

…
“Zapisa se u knjigama Božja volja
da se gradi još jedna bogomolja,
koja će sijati nad zemljom ovom
i zboriti jevanđeljskim slovom.”
…
Od inicijative za zadužbinarstvo pomenute crkve, koje su Šipovci objelodanili avgusta 2010. godine, nije prošlo puno vremena da se angažuju svi neophodni resursi sa ciljem okončanja idejnog projekta. S Božjim blagoslovom, nadležni episkop je 19. oktobra 2010. godine imenovao Odbor za izgradnju hrama Svetog velikomučenika Georgija.

Moderan projekat crkve Svetog velikomučenika Georgija u potpunosti je autentičan i po izgledu i po lokaciji, a opet s druge strane isti je u duhu je i u skladu sa tradicijom Srpske Pravoslavne Crkve. Jedinstven stil crkve-brvnare koja se nalazi na kaskadnim platformama sa vodenim površinama, vidikovcem i dodatnim uslužnim objektom, kao što je već naglašeno, dio je šireg i jedinstvenog projekta tvrđave Vjenčac grada u koji se uklapa i dizajnom i arhitektonskim rješenjima i sa kojim će činiti neraskidivu celinu.

Nakon realizacije svih pripremnih aktivnosti, radovi na gradnji crkve počeli su 24. avgusta 2013. godine, a već 3. maja 2014. godine u prisustvu velikog broja vjernika i građana Nevesinja, rukovodstva Opštine, bratstva Šipovaca i Cerovića, na Vjenčac gradu episkop Zahumsko-hercegovački i primorski G. Grigorije, sa sveštenstvom iz nevesinjske parohije, osveštao je temelje crkve Svetog Velikomučenika Georgija.

Tom prilikom, iskazujući radost  zbog  izgradnje jedinstvenog pravoslavnog zdanja, episkop Grigorije je  Nevesinje označio kao  čudesno polje, a Vjenčac jedno od najljepših mjesta u Hercegovini. “Neka svaki čovjek bude blagosloven na ovom svetom i uzvišenom mjestu” – poručio je episkop uz želju da se hram brzo i uspješno završi.

I slava Bogu, hram se završava i priprema za osveštanje. Zvono koje će pozivati vjerujući narod na molitvu i koje će krasiti crkveni zvonik poklon je bratstva Cerovića, rodstvenika iz Drobnjaka od kojih potiču Šipovci i ono istinski daje simboliku porodičnoj zadužbini koju Šipovci grade u svome zavičaju.

Osveštanje Hrama Svetog Georgija na Vjenčacu, održaće se, ako Bog da, u nedjelju, 9. avgusta 2015. godine.

Dobro došli, svi koji možete da budete sa nama, u junačkom i slobodarskom Nevesinju, na Vjenčacu – gdje su stolovali veliki vladari, na svetome mjestu svetosavske zemlje, da se pomolimo Bogu i svetome Georgiju, i da zapjevamo i veselimo se na slavu i hvalu srpskome rodu!

Piše: Velibor Šipovac

Izvor: Slobodna Hercegovina