Gradska boračka organizacija Trebinje ima potrebu da osvježi pamćenje svima koji su ga izgubili privremeno ili trajno, svima onima koji selektivno pamte, svima onima koji iz vida gube činjenice, kao i onima koji pokušavaju da prekroje istinu i prilagode je svojim potrebama i interesima.

Dakle, da kratko podsjetimo one čija je kultura i istorija ispisana ćirilicom, kao i one koji djecu uče da mrze ne samo ćirilicu već i sve one koji se njome služe.

Činjenice kažu ovako, 1. oktobra 1991. godine paravojne formacije hrvatske vojske su izvele mučki napad na pripadnike JNA. U tom napadu izvedenom artriljeriskom vatrom u rejonu Ivanice, tadašnje teritorije opštine Trebinje a iz rejona Brgata (Hrvatska) i u rejonu Osojnika gdje su mučki iz zasjede u vozilu ubili pripadnike JNA. Taj dan je ukupno poginulo 19 pripadnika JNA od kojih su većina bili naši sugrađani.

Prvi oktobar 1991. godine Trebinje pamti i pamtiće kao jedan od najtužnijih dana u novijoj istoriji našeg grada.

Golobradi mladići koji su se odazvali jedinoj regularnoj armiji na prostoru bivše Jugoslavije i kojoj su se zakleli na vjernost i čast poginuli su braneći svoju državu.

Prva žrtva na strani hrvatske paravojske pala je dan poslije, 2. oktobra 1991. godine. Riječ je o vojniku koji je nastradao od ručne eksplozivne naprave proizvedene u dubrovačkoj firmi “TUP” koja mu je ekslodirala u ruci. Tom prilikom ranjen je i njegov saborac.

Ove činjenice su itekako poznate hrvatskim vlastima a zbog poštovanja prema porodici nastradalog nećemo o imenima.

Ovo je jedina istina o početku sukoba na relaciji Trebinje - Dubrovnik, koja da ponovimo još jednom je rezultat sukoba između JNA i hrvatskih paravojnih snaga.

Po Ustavu tadašnje SFRJ njena vojska je postupala po jasnoj obavezi da zemlju brani kako od spoljnog tako i od unutrašnjeg neprijatelja.

Takođe,činjenica je da je tek 8 dana po izbijanju sukoba hrvatski Sabor donio odluku o raskidanju svih državnopravnih odnosa sa SFRJ, te danas taj datum (8. oktobar) slave kao dan nezavisnosti, što jasno govori o pravnom statusu onih koji su bili pod oružjem.

Sve do povlačenja JNA sa teritorije Hrvatske u okolini Dubrovnika nije postojala vojna formacija vezana za vojsku Republike Srpske i Trebinjsku brigadu.

Povlačenje JNA (kraj maja 1992. godine) koje je izvedeno bez ikakvog reda, pa se teško i može nazvati povlačenjem, iskoristile su hrvatske oružane snage i tada zauzele trećinu trebinjske teritorije. Ovdje im nije pružan skoro nikakav otpor, iako to proslavljaju kao neku veliku vojnu pobjedu.

Uvidjevši da hrvatska vojska nema namjeru da se zadrži na svojim granicama, u Trebinju se u “hodu” formira Trebinjska brigada. Časni oficiri većinom rodom iz Hercegovine i već prekaljeni borci koji su pokazali odlične organizacione sposobnosti u toku velikih borbi oko zaustavljanja daljnjeg napredovanja hrvatske vojske prema gradu, zajedno sa pripadnicima MUP-a, uspijevaju zaustaviti ofanzivu i formiraju vojne formacije Trebinjske brigade.

Zločini koje je hrvatska vojska napravila u to vrijeme na trebinjskoj teritoriji su stravični. Pokazalo se da za njih ne postoji ništa “sveto”. Srušene su mnogobrojne crkve, oskrnavljeni grobovi, popaljeno i do temelja uništeno oko 50 srpskih sela o čemu svjedoče brojne fotografije sačinjene po potpisivanju Dejtonskog mirovnog sporazuma i završetkom ratnih dejstava.

Država Hrvatska je aktivno učestvovala u sukobima na teritoriji BiH, tj. tadašnje opštine Trebinje, nanijela veliki broj žrtava, zarobljavala i u zloglasne logore sprovodila pripadnike Trebinjske brigade koji su se nalazili u Hrvatskoj (Lora-Split) odakle se neki nisu ni vratili već su mučki ubijeni.

U zauzimanju dijela trebinjske teritorije Hrvatska se služila svim raspoloživim sredstvima a tadašnja opština Trebinje je pretrpjela neselektivno granatiranje. Između ostalog, granatiran je sam centar grada, bolnica, vrtić, stambeni objekti kao i proizvodni pogoni pojedinih preduzeća. Ova granatiranja su trajala sve do kraja ratnih dejstava. Šteta koju je naš grad pretrpio je ogromna, nenadoknadiva jer su izgubljeni ljudski životi, ranjeni su brojni civili i nanesena je velika materijalna šteta.

Ovo su takođe neke činjenice koje niko ne može pobiti i za koje postoje validni dokazi.

Tačno je da je sa naše strane odgovarano na vatru, a da se danas predstavlja potpuno drugačija slika. Cijenimo mi to što je Dubrovnik kao grad to što jeste ali svima nama koji živimo ovde je Trebinje nešto što nam je rodna gruda i normalno je da ga volimo i cijenimo najviše, kao što je potpuno prirodno to što smo ga branili i odbranili.

Ne bi sada ulazili u analizu svih ratnih događaja do kraja rata, ali je jedno sigurno - da je do samog okončanja sukoba Trebinje branilo sebe od države Hrvatske i odbranilo se. Trebinje je platilo veliku cijenu. Ljudski životi su nešto što je najskuplje i oni koji su dali svoj život su upisani u vječnost našeg naroda.

Hrvatski vojnici su ginuli na teritoriji tuđe države i - iako su posle rata skidanjem spomen obilježja sa teritorije Trebinja pokušali sakriti ove činjenice - postoje dokazi za sve.

Najbolji dokazi su i pisanja njihovih generala, starješina u raznim memoarima, doktorskim radovima gdje postoje jasno opisane sve njihove aktivnosti i naređenja.

Mnoge neistine napisane u hrvatskim medijima posle obilježavanja 28 godina od početka ratnih sukoba i otvaranja Spomen sobe u strogom centru grada su još jedan pokušaj falsifikovanja istorije.

Mi i obilježavamo taj dan upozoravajući sve da se ovako nešto ne ponovi nikad. Rat je nešto najgore što može zadesiti bilo koga, nešto gdje nema pobjednika samo gubitnika a sakrivanje istine nam nije ništa dobro donijelo ni posle prethodnih ratova, gdje je naš narod pretrpio stravične zločine od istih neprijatelja, istih uvjerenja, istih postupaka tamo gdje se nismo zaštitili. U prethodnom ratu nismo bili naivni i nismo dozvolili da se ponavljaju stratišta našeg naroda, ali za razliku od prethodnih ratova, sada ćemo našoj djeci pričati istoriju i potruditi se da znaju o svim junacima koji su žrtvovali svoju mladost da bi danas oni živjeli u našoj Svetoj zemlji Hercegovini, natopljenoj krvlju naših junaka.