Srpsko srednjovjekovno nasljeđe u Metohiji i na Kosovu predstavlja integralni dio Evrope i svijeta.
 

Manastiri Gračanica, Pećka patrijaršija, Visoki Dečani i Crkva Bogorodice Ljeviške ogledalo su umjetničkih dometa toga vremena u Evropi.

Svjedoče o trajanju Srba u tom dijelu Balkana, a danas i o njihovoj odlučnosti da opstanu.

U Eparhiji raško-prizrenskoj, koja se prvi put pominje u hrisovulji vizantijskog cara Vasilija Drugog 1019. godine evidentirano je oko 200 spomenika kulture i više od hiljadu ostataka hrišćanskih znamenja. Sjedište eparhije i danas je u Dušanovom – carskom Prizrenu, gradu sa deset nemanjićkih i drugih zadužbina. Ljepotom arhitekture i živopisa zadivljuje crkva Bogorodice Ljeviške. Zadužbina kralja Milutina iz 14. vijeka, kao i Gračanica, Visoki Dečani i Pećka drevna lavra dio su istorije i kulture svijeta.

- Mi smo ovdje dostigli vrhove svoje civilizacije u jednom trenutku. Mi ovdje imamo civilizaciju koja je po dubini naše vlasništvo. Dakle vlasništvo svakog od nas, jer su to za nas u nasljeđe ostavili oni koji su ga gradili. Vrijednost pripada čitavom čovječanstvu - istakao je Živojin Rakočević, novinar i književnik.

- Naša je obaveza da učinimo sve kako bi ovi biseri zaista svjetske arhitekture ostali prije svega dostupni našim građanima, koji dolaze na Kosovo i Metohiju da se upoznaju sa njihovom ljepotom - rekao je Zoran Garić, direktor Zavoda za baštinu u Leposaviću.

Ti spomenici srpske prošlosti nalaze se od 2006. u Uneskovom registru dobara u opasnosti. Posebno kada se zna da su na samom početku trećeg milenijuma uništavane viševekovne srpske svetinje i molitvena staništa, tapije i autentična svjedočanstva o istorijskom postojanju i trajanju Srba na metohijsko-kosovskim prostorima.

- Naša država i crkva, naša struka uspjela je da od zaborava otrgne ove spomenike kulture, tako što smo preduzeli niz konzervatorskih radova i uspjeli smo da obnovimo veliki broj crkava, crkvenih kompleksa, manastira - rekao je Zoran Garić, direktor Zavoda za baštinu u Leposaviću. 

- Sve što je ovde napravljeno, napravljeno je zbog vaskrsenja i zbog obnove. Dečani su na vrhu piramide jedne drevne civilizacije. Oni počivaju na stotinama i stotinama drugih malih crkava i manastira, i oni u ovom trenutku počivaju na osamdeset hiljada života Srba koji žive južno od Ibra - istakao je Živojin Rakočević.

Zvona srednjovjekovnih i drugih svetinja Srba pravoslavaca svjedoče o istrajnosti naroda koji će i ubuduće u Metohiji i na Kosovu slaviti život, podno Prokletija nadomak Dečana i Patrijaršije, Velike Hoče, Gračanice.